Καθώς οι Οθωμανοί Τούρκοι επέκτειναν την κυριαρχία τους στη Βαλκανική Χερσόνησο, είχαν να αντιμετωπίσουν διάφορες εξεγέρσεις από ομάδες Ελλήνων που συνέχιζαν την παράδοση των πολεμιστών του Βυζαντίου.
Ένας από τους σημαντικότερους πολεμιστές ήταν ο Κορκόδειλος Κλαδάς, ο οποίος είχε για ορμητήριο του τη Μάνη, μια από τις λίγες περιοχές που δεν υποτάχθηκαν στους Τούρκους.
Ποιος ήταν όμως ο Κορκόδειλος Κλαδάς;
Ένας από τους σημαντικότερους πολεμιστές ήταν ο Κορκόδειλος Κλαδάς, ο οποίος είχε για ορμητήριο του τη Μάνη, μια από τις λίγες περιοχές που δεν υποτάχθηκαν στους Τούρκους.
Ο Κροκόδειλος (ή Κροκόνδειλος ή Ακροκόδυλος ή Κορκόντηλος) Κλαδάς (1425 - 1490) ήταν Έλληνας στρατιωτικός ηγέτης, γιος του Θεόδωρου Κλαδά, αξιωματικού στην υπηρεσία των Δεσποτών του Μυστρά. Ο Κροκόδειλος Κλαδάς ανέλαβε στρατιωτική δράση στην περιοχή της Μάνης, αλλά επεκτάθηκε και στην Ήπειρο και η δράση του καλύπτει μια περίοδο σχεδόν 30 ετών.
Γεννήθηκε το 1425 και αμέσως μόλις ανδρώθηκε ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του και έγινε στρατιωτικός. Όταν πέθανε ο πατέρας του, το 1460, κληρονόμησε τον πατρογονικό πύργο της οικογένειας, το φρούριο του Αγίου Γεωργίου, στη Μπαρδούνια της Μάνης.
Με την έκρηξη του πρώτου τουρκοενετικού πολέμου, το 1463, πήρε και πάλι τα όπλα και πολέμησε επικεφαλής σώματος στρατιωτών, υπέρ των Ενετών. Όταν οι Ενετοί υπέγραψαν συνθήκη με τον Μωάμεθ τον Πορθητή, διατάχτηκε να σταματήσει τις εχθροπραξίες. Η Μάνη παραδιδόταν στους Οθωμανούς. Όπως ήταν φυσικό, ο όρος αυτός προκάλεσε οργή στους Λάκωνες, οι οποίοι είχαν ήδη χύσει το αίμα τους για την ελευθερία τους και τη Βενετία.
Με την έκρηξη του πρώτου τουρκοενετικού πολέμου, το 1463, πήρε και πάλι τα όπλα και πολέμησε επικεφαλής σώματος στρατιωτών, υπέρ των Ενετών. Όταν οι Ενετοί υπέγραψαν συνθήκη με τον Μωάμεθ τον Πορθητή, διατάχτηκε να σταματήσει τις εχθροπραξίες. Η Μάνη παραδιδόταν στους Οθωμανούς. Όπως ήταν φυσικό, ο όρος αυτός προκάλεσε οργή στους Λάκωνες, οι οποίοι είχαν ήδη χύσει το αίμα τους για την ελευθερία τους και τη Βενετία.
Ο Κροκόδειλος Κλαδάς δε σκεφτόταν επ' ουδενί να παραδοθεί ακόμη και όταν ο Μωάμεθ προσπάθησε να τον δελεάσει με παροχές γαιών. Αυτός όμως διακήρυξε την απόφασή του να συνεχίσει τον πόλεμο και κάλεσε τους Έλληνες να επαναστατήσουν. Χιλιάδες Έλληνες έσπευσαν να καταταγούν στον επαναστατικό στρατό του Κλαδά, που μέσα σε ένα μήνα έφτασε να αριθμεί 16.000 σύμφωνα με τις πηγές. Οι πηγές αναφέρουν τον Κλαδά να ετοιμάζει απελευθερωτικό κίνημα στην Πελοπόννησο. Όμως, συνελήφθη από τους Τούρκους, το 1490, οι οποίοι τον τιμώρησαν με θάνατο δια κατακερματισμού.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας πολλοί Έλληνες δεν άντεχαν τον Τουρκικό ζυγό, να πληρώνουν φόρους και να υποτάσσονται στο παιδομάζωμα και ανέβαιναν στα βουνά και γίνονταν ληστές. Οι Αρχές τους αντιμετώπιζαν σαν κακούργους, ο απλός λαός όμως τους θαύμαζε για το θάρρος τους και την παλικαριά τους. Αυτοί ονομάστηκαν κλέφτες και θεωρήθηκαν λαϊκοί ήρωες.
Οι Τούρκοι, για να τους αντιμετωπίσουν, οργάνωσαν ειδικά τμήματα, τους αρματολούς, που αναλάμβαναν τη φύλαξη μιας περιοχής που λεγόταν αρματολίκι. Οι αρματολοί ως το 15ο αιώνα είχαν ως αποστολή τη φύλαξη συνόρων και διαβάσεων από τους κλέφτες και όχι μόνο και για αντάλλαγμα απαλλάσσονταν από την πληρωμή φόρων και την υποχρέωση να δίνουν τα παιδιά τους στο παιδομάζωμα.
Χάρτης με τα αρματολίκια.
Πολλές φορές το οθωμανικό κράτος έδινε τα αρματολίκια σε ξακουστούς κλέφτες, που δεν μπορούσε να τους υποτάξει αλλιώς. Ο σουλτάνος φρόντιζε να παραμερίζει τους αρματολούς, που αποκτούσαν ιδιαίτερη δύναμη ή έδειχναν ξεχωριστή συμπάθεια στους ραγιάδες. Τότε αυτοί γίνονταν κλέφτες. Συχνά κλέφτες και αρματολοί συνεργάζονταν με αποτέλεσμα οι λέξεις κλέφτης και αρματολός να σημαίνουν το ίδιο πράγμα.
Φημισμένοι αρματολοί ήταν ο Γεώργιος Ανδρίτζος, ο Κατσαντώνης στη Ρούμελη, ο Νικοτσάρας στον Όλυμπο, οι Σουλιώτες Γεώργιος Μπότσαρης και Λάμπρος Τζαβέλλας και πολλοί άλλοι. Αρκετοί από τους γιους, τους συγγενείς ή τα πρωτοπαλίκαρα τους συμμετείχαν αργότερα στη Μεγάλη Επανάσταση του 1821.
Κάθε ομάδα κλεφτών είχε δικό της μπαϊράκι (σημαία), τον καπετάνιο, το πρωτοπαλίκαρο και τους ψυχογιούς (ανήλικα κλεφτόπουλα). Κρύβονταν σε δυσκολοπάτητα μέρη, τα λημέρια και έβαζαν σκοπιές, τα καραούλια.
Κατά τις συγκρούσεις τους με τους Τούρκους εφάρμοζαν την τακτική του κλεφτοπόλεμου (αιφνιδιασμός - ενέδρες - κρύψιμο), ενώ σε επιθέσεις των Τούρκων αμύνονταν με ταμπούρια (φυσικά ή τεχνητά οχυρώματα).
Η ζωή τους ήταν πάντα συνεχόμενη άσκηση με τρέξιμο, πήδημα, λιθάρι, σημάδι αλλά και γλέντι και χορό σε περιόδους ειρήνης.
Τους κλέφτες ύμνησαν πολλοί και ο στρατηγός Μακρυγιάννης τους ονόμασε "μαγιά της λευτεριάς", γιατί αποτέλεσαν τον κεντρικό πυρήνα των αγωνιστών της λευτεριάς. Ο ελληνικός λαός που έπαιρνε κουράγιο από αυτούς, τους θεωρούσε προστάτες του και τους ύμνησε με τα δημοτικά τραγούδια.
Ερωτήσεις.
1. Με ποιους άλλους πολεμιστές που λάτρεψε ο λαός μπορείτε να συγκρίνετε τους κλέφτες;
2. Γιατί ο λαός θεωρούσε τους κλέφτες λαϊκούς ήρωες;
3. Τι ήταν οι αρματολοί και τα αρματολίκια;
4. Τι αντάλλαγμα προσέφεραν οι Τούρκοι στους αρματολούς για τις υπηρεσίες τους;
5. Πώς λειτουργούσε μια ομάδα κλεφτών ή αρματολών; Πώς περνούσε η μέρα τους;
6. Γιατί κλέφτες και αρματολοί έφτασαν να σημαίνουν το ίδιο πράγμα;
7. «Οι κλέφτες και οι αρματολοί αποτέλεσαν τον πυρήνα των αγωνιστών της λευτεριάς». Πώς ερμηνεύεις την πρόταση;
