Ανάμεσα στους δασκάλους του Γένους ξεχωρίζουν για τη δράση τους ο λόγιος επαναστάτης Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής, ένας Έλληνας φιλόλογος φημισμένος ακόμη και στην Ευρώπη.
Ρήγας Βελεστινλής - Φεραίος (1757 – 1798)
1. Ποιος ήταν ο Ρήγας Φεραίος;
Ο Ρήγας, γιος εμπόρου, γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας, το οποίο στην αρχαιότητα ονομαζόταν Φερές. Νεαρός ακόμη, μπήκε στην υπηρεσία των Φαναριωτών στην Κωνσταντινούπολη και έπειτα μετανάστευσε στο Βουκουρέστι, ως γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας. Εκεί επηρεάστηκε από τις ευρωπαϊκές ριζοσπαστικές ιδέες, κάνοντας κύριο στόχο του την απελευθέρωση της πατρίδας. Το 1790 ταξίδεψε στη Βιέννη.
2. Τι γνωρίζετε για το έργο του Ρήγα Φεραίου;
Το συγγραφικό και εκδοτικό του έργο είναι μεγάλο. Ο Ρήγας εξέδωσε γαλλικά μυθιστορήματα μεταφρασμένα στη δημοτική γλώσσα, ένα βιβλίο Φυσικής για σχολική χρήση, έναν τεράστιο χάρτη της Ελλάδας, την περίφημη «Χάρτα της Ελλάδος», μια εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και πολλά άλλα. Ο Θούριος ήταν ένας φλογερός επαναστατικός ύμνος που συγκίνησε πολλούς νέους της εποχής και έγινε σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία.
Ο Θ ο ύ ρ ι ο ς ήταν επαναστατικός φλογερός ύμνος που έγραψε ο Ρήγας το 1797, και τραγουδούσε σε συγκεντρώσεις με σκοπό να ξεσηκώσει τους Έλληνες.
Εδώ μπορείτε να ακούσετε τον "Θούριο" του Ρήγα.
3. Ποιο ήταν το όραμα του Ρήγα Φεραίου;
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η ανάπτυξη του εμπορίου έφερε την προσέγγιση των υπόδουλων λαών της Βαλκανικής (Έλληνες, Σέρβους, Αλβανούς, Βούλγαρους, Ρουμάνους). Κάτω από την απειλή του κοινού δυνάστη, οι φυλετικές διαφορές παραμερίζονταν και η κοινή συμβίωση των λαών διαμόρφωσε κοινούς πόθους, παραδόσεις και συνήθειες. Οι υπόδουλοι λαοί είχαν όλοι σημαντική καθυστέρηση στην πρόοδο τους και δεν ακολούθησαν τους άλλους λαούς της Ευρώπης. Αντιστάθηκαν στο δυνάστη με τους κλεφταρματολούς (Ελλάδα), χαϊντούκους (Σερβία), χαϊντούτους (Βουλγαρία), πανδούρους (Ρουμανία).
Ο Ρήγας Βελεστινλής οραματιζόταν τη συνεργασία των υπόδουλων βαλκανικών λαών για την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό ζυγό και τη δημιουργία ενός ευνομούμενου δημοκρατικού κράτους, όπου θα κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα και παιδεία.
4. Ποιο ήταν το τέλος του Φεραίου;
Ο Ρήγας επεδίωκε την εξέγερση όλων των Βαλκανίων και τη δημιουργία ενός κράτους πολυεθνικού με κυρίαρχο το ελληνικό στοιχείο. Δεν ήταν μόνο ιδεολόγος αλλά και άνθρωπος της δράσης. Επεδίωκε να συναντήσει το Ναπολέοντα και σχεδίαζε να κατέβει στην Ελλάδα.
Η δράση του έγινε γρήγορα γνωστή και προκάλεσε την αντίδραση της Αυστρίας, η οποία τότε διατηρούσε καλές σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Αυστριακοί συνέλαβαν τον Ρήγα και τον συνεργάτη του, Χριστόφορο Περραιβό, στην Τεργέστη το Δεκέμβριο του 1797. Λίγους μήνες αργότερα τον παρέδωσαν μαζί με επτά συντρόφους του στους Τούρκους, οι οποίοι τους θανάτωσαν με στραγγαλισμό και τους έριξαν στον ποταμό Δούναβη.
Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)
5. Ποιος ήταν ο Αδαμάντιος Κοραής;
Ο Αδαμάντιος Κοραής καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Χίου, αλλά γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1748. Φοίτησε αρχικά στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, ενώ αργότερα εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Γαλλία, όπου σπούδασε ιατρική. Εκεί γνώρισε από κοντά τη Γαλλική Επανάσταση και τις φιλελεύθερες ιδέες της. Ασχολήθηκε κυρίως με την αναγραφή, την επιμέλεια και τη δημοσίευση των χειρογράφων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.
Η Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης
6. Ποια ήταν η άποψη του Κοραή σχετικά με την απελευθέρωση του Γένους;
Ο Κοραής πίστευε ότι για να ελευθερωθεί το ελληνικό έθνος, έπρεπε πρώτα να φωτιστεί διαμέσου της παιδείας, με κατάλληλη όμως μέθοδο διδασκαλίας και χρησιμοποιώντας μια νέα ελληνική γλώσσα, με απλούστερη μορφή από την αρχαία. Η απήχησή του ήταν μεγάλη και πολλοί δάσκαλοι ζητούσαν τις συμβουλές του.
7. Ποιες ήταν οι θεωρίες του για τη γλώσσα;
Ο Κοραής πρότεινε τη χρήση μιας γλώσσας που θα είχε ως βάση της την καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής, από την οποία όμως θα είχαν αφαιρεθεί οι ξένες λέξεις καθώς και οι διάφορες ιδιωματικές εκφράσεις.
8. Ποια ήταν η συμβολή του στην Επανάσταση;
Ο Κοραής συνέβαλε σημαντικά στην ιδεολογική προετοιμασία της Μεγάλης Επανάστασης, π.χ. με το ποίημά του «Σάλπισμα Πολεμιστήριον» αλλά και κατά τη διάρκειά της, γράφοντας συμβουλευτικές επιστολές. Συντέλεσε επίσης στην ίδρυση του Ελληνικού Κομιτάτου στο Παρίσι. Ο Αδαμάντιος Κοραής, όπως οι περισσότεροι από τους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, είχε ως βασική φιλοσοφική αρχή την πίστη στη λογική του ανθρώπου.
Πατώντας εδώ μπορείτε να δείτε μια παρουσίαση του σημερινού μαθήματος.
Αν θέλετε ακόμα, κάνοντας κλικ, μπορείτε να δείτε την Εκπομπή του ΣΚΑΪ: "1821, Μια ιδέα γεννιέται".
