Ο Ιωάννης Καποδίστριας καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Κέρκυρας. Διετέλεσε υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσίας μέχρι το 1822, οπότε απομακρύνθηκε από τη θέση του και εγκαταστάθηκε στην Ελβετία. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1827, η Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον εξέλεξε Κυβερνήτη της Ελλάδας.
1. Σε ποια κατάσταση ήταν η χώρα, όταν ανέλαβε ο Καποδίστριας;
Ο Καποδίστριας έφτασε στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση μιας χώρας που έβγαινε από πολύχρονο αγώνα, ενώ οι κάτοικοι της και ιδιαίτερα οι πρόσφυγες ήταν εξαθλιωμένοι.
2. Τι επιχείρησε να οργανώσει ως Κυβερνήτης;
Ο νέος Κυβερνήτης:
- προσπάθησε να οργανώσει το κράτος, βελτιώνοντας τη διοίκηση και την οικονομία του
- συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπό του αναβάλλοντας για δύο χρόνια τη σύγκληση της Δ' Εθνοσυνέλευσης, που τελικά πραγματοποιήθηκε στο Άργος. Αυτό ήταν και το σημείο που προκάλεσε αντιδράσεις κυρίως από τους κοτζαμπάσηδες και ιδίως της Μάνης, που μέχρι τότε είχαν συνηθίσει να είναι αυτοί μέσα στα "πράγματα" και τώρα έμεναν στο περιθώριο.
- για να διευκολύνει τις συναλλαγές, ίδρυσε Εθνική Τράπεζα και ως πρώτο κεφάλαιο κατέθεσε την προσωπική του περιουσία.
- έκοψε νομίσματα (φοίνικας) που αντικατέστησαν τα τουρκικά γρόσια.
- οργάνωσε τον στρατό, το ιππικό και τον στόλο
- πέτυχε να καταστείλει την πειρατεία και να εξαλείψει τη ληστεία
- ίδρυσε τον "Λόχο (Σχολή) Ευελπίδων", με σκοπό την εκπαίδευση των στελεχών του στρατού
- ίδρυσε στον Πόρο ναύσταθμο.
ο φοίνικας
Άνδρες ελαφριού τάγματος πεζικού (1829). Φορούν ελληνική παραδοσιακή στολή και κρατούν ξιφολόγχη.
Η πρώτη σχολή Ευελπίδων στο Ναύπλιο, σήμερα λειτουργεί ως Πολεμικό Μουσείο.
3. Πού πίστευε ο Καποδίστριας ότι στηριζόταν η πρόοδος της χώρας;
Ο Καποδίστριας, επειδή πίστευε ότι η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στη γεωργία
- ίδρυσε Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα για την εκπαίδευση των Ελλήνων αγροτών
- εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας
- στήριξε την παραγωγή μεταξιού.
Το πρώτο αλληλοδιδακτικό σχολείο στο Ναύπλιο σήμερα λειτουργεί ως Δημαρχείο.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη βασική εκπαίδευση των Ελλήνων.
α) Αρμόδια Επιτροπή ανέλαβε τη σύνταξη βιβλίων
β) Δημιουργήθηκαν αλληλοδιδακτικά σχολεία, στα οποία οι καλύτεροι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων μάθαιναν στους μικρότερους με τη βοήθεια του δασκάλου γραφή και ανάγνωση. Στις αρχές του 1831 λειτουργούσαν σε όλη την επικράτεια 121 αλληλοδιδακτικά σχολεία με 10.000 μαθητές.
γ) Ιδρύθηκε επίσης το πρώτο ελληνικό Γυμνάσιο.
δ)Στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας λειτούργησαν αλληλοδιδακτικά, ελληνικά και χειροτεχνικά σχολεία.
ε) Ιδρύθηκε το Πρότυπο Σχολείο για την εκπαίδευση των δασκάλων.
στ) Στην Αίγινα λειτούργησε επίσης και το Κεντρικό Σχολείο (για όσους προορίζονταν για σπουδές στο εξωτερικό).
Πίστευε πως η εκπαίδευση πρέπει να παρέχει τις βασικές γνώσεις και επαγγελματική κατάρτιση. Γι' αυτόν τον λόγο δεν ίδρυσε Πανεπιστήμιο, πράγμα για το οποίο κατηγορήθηκε.
5. Τι προσπάθειες έκανε στον διπλωματικό τομέα;
Καθώς οι διαπραγματεύσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) συνεχίζονταν, η χώρα δεν είχε ακόμη καθορισμένα σύνορα. Ο Κυβερνήτης χρησιμοποίησε το κύρος και την εμπειρία του στη διεθνή διπλωματία, για να πετύχει την κατοχύρωση όσο το δυνατόν περισσοτέρων εδαφών στο ελληνικό κράτος, προτείνοντας να είναι εντελώς ανεξάρτητο και με δικό του ηγεμόνα. Προσπάθησε επίσης να κρατά επαναστατημένη την Κρήτη και τη Στερεά Ελλάδα, προκειμένου οι περιοχές αυτές να συμπεριληφθούν στο νέο κράτος. Στην τελευταία μάχη της Επανάστασης, που δόθηκε στην Πέτρα της Βοιωτίας τον Σεπτέμβριο του 1829, οι εξεγερμένοι Έλληνες με επικεφαλής τον Δημήτριο Υψηλάντη νίκησαν τους Τούρκους και τους ανάγκασαν να συνθηκολογήσουν. Μετά τη σημαντική αυτή νίκη, η Λιβαδειά και ουσιαστικά ολόκληρη η Στερεά Ελλάδα παραδόθηκε στους επαναστάτες.
6. Ποιες περιοχές θα περιελάμβανε το νεοσύστατο κράτος;
Με επιδέξιους χειρισμούς αναγνωρίστηκε το 1830 από τις Μεγάλες Δυνάμεις η ανεξαρτησία της Ελλάδας και λίγο αργότερα ρυθμίστηκαν τα σύνορα στη γραμμή Αμβρακικού κόλπου - Παγασητικού κόλπου. Η Ελλάδα θα περιελάμβανε Πελοπόννησο, Στερεά, νησιά του Αργοσαρωνικού, Εύβοια, Κυκλάδες και Σποράδες.
7. Ποιοι λόγοι οδήγησαν στη δολοφονία του Καποδίστρια;
Η συγκεντρωτική διακυβέρνηση του Καποδίστρια και η σύγκρουσή του με πολλά τοπικά συμφέροντα προκάλεσαν τη δυσαρέσκεια πολιτικών ομάδων, που αντέδρασαν στην πολιτική του. Τα ξημερώματα της Κυριακής της 27ης Σεπτεμβρίου 1831 και, ενώ κατευθυνόταν στον Άγιο Σπυρίδωνα, για να παρακολουθήσει τη λειτουργία, πλησιάζοντας στη στενή θύρα της εκκλησίας αντίκρισε τον Κωνσταντίνο και Γιώργο Μαυρομιχάλη, αδελφό και γιο του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον οποίο είχε φυλακίσει. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα ο κυβερνήτης έπεφτε νεκρός πρώτα από τις σφαίρες του Κωνσταντίνου και στη συνέχεια από το μαχαίρι του Γιώργου Μαυρομιχάλη. Μετά τη δολοφονία στη χώρα επικράτησε αναρχία. Οι εμφύλιες διαμάχες έγιναν εντονότερες και οι γερουσιαστές με ψήφισμα εξέλεξαν μια "Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδας" που αποτελούνταν από τους: Αυγουστίνο Καποδίστρια, αδελφό του κυβερνήτη, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Ιωάννη Κωλέττη, με σκοπό τη διαφύλαξη της ησυχίας και τη σύγκληση Εθνικής Συνελεύσεως.
.....png)
Κάνετε κλικ εδώ, για να δείτε μια παρουσίαση του συνολικού έργου του Ιωάννη Καποδίστρια.
Διαβάστε ακόμα:
Λένε πως άμα το πρώτο φορτίο πατάτες ξεφορτώθηκε στο Ναύπλιο, ο κόσμος τις είδε με δυσπιστία κι ούτε από περιέργεια δε βρέθηκε κανένας να πάρει, για να δοκιμάσει. Ο Καποδίστριας τότε κατέφυγε σ’ ένα τέχνασμα. Έβαλε φρουρούς γύρω από το σωρό τις πατάτες και τους είπε να κάνουν πως δε βλέπουν, αν επιχειρούσε κανείς να κλέψει από το σωρό. Το τέχνασμα έπιασε, γιατί ο κόσμος πίστεψε ότι, για να φυλάγονται οι πατάτες, έπρεπε να είναι πολύτιμο πράγμα.
Ο ένας μετά τον άλλο λοιπόν μπήκαν στον πειρασμό να «ξεγελάσουν» τους φρουρούς κι έτσι ο σωρός δεν άργησε να εξαφανιστεί.
Λαϊκή παράδοση
Ένας δάσκαλος δεκατεσσάρων χρονών
Στα χρόνια τον Καποδίστρια, επειδή υπήρχε έλλειψη δασκάλων, σε πολλά σχολεία διδακτικό έργο αναλάμβαναν και οι καλοί μαθητές, οι πρωτόσχολοι, όπως τους έλεγαν. Για ένα διάστημα ως πρωτόσχολος δίδαξε και ο πατέρας του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Μονεμβάσια, όπου είχε καταφύγει με τους γονείς του. Το γεγονός είναι γνωστό από αναφορά του επιθεωρητή σχολείων Πελοποννήσου (1830):
«Στη Μονεμβασιά υπάρχει ένα αλληλοδιδακτικό σχολείο μέσα στο κάστρο, που στεγάζεται στο κτίριο μιας εκκλησίας και μπορεί να χωρέσει 250 μαθητές. Ο δάσκαλος όμως που το ίδρυσε έφυγε και οι πρόκριτοι έβαλαν ένα παιδί να διδάσκει· του υποσχέθηκαν 60 γρόσια. Το παιδί αυτό, που ονομάζεται Κυριάκος Χατζηπέτρου Βενιζέλος κατάγεται από την Κρήτη και είναι φτωχό. Είναι έξυπνο και έχει γνώσεις περισσότερες από όσες έχουν κάποιοι δάσκαλοι. Κάνει μάθημα σε 26 παιδιά και δείχνει ενδιαφέρον και μεγάλη επιμέλεια. Με τα προτερήματα αυτά και το καλό του ήθος, αν το βοηθήσει η Κυβέρνηση και μορφωθεί, μπορεί να γίνει λαμπρός δάσκαλος. Διδάσκει πολλούς μήνες και έχει λάβει ως μισθό μόνο 150 γρόσια από το διοικητή Λακωνίας από ελεημοσύνη ».
Δ. Βαγιακάκου, Κυριάκος Χατζηπέτρου Βενιζέλος
