Β΄ Ενότητα - Μικρές Αγγελίες

Λόγια κλίση θηλυκών σε -ος

α) Τα ιδιόκλιτα θηλυκά σε -ος είναι:

1. ΟΞΥΤΟΝΑ (τονίζονται στη λήγουσα), π.χ. η οδός.
2. ΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ (τονίζονται στη παραλήγουσα), π.χ. η ψήφος.
3. ΠΡΟΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ (τονίζονται στην προπαραλήγουσα), π.χ. η έρημος.

β) Τα οξύτονα και τα παροξύτονα τονίζονται σε όλες τις πτώσεις εκεί που τονίζονται και στην ονομαστική ενικού:

η συνοδός, της συνοδού...
η ψήφος, της ψήφου...

Αντίθετα τα προπαροξύτονα στην γενική ενικού και πληθυντικού και στην αιτιατική πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο κατά μια συλλαβή:

η είσοδος, της εισόδου

Θηλυκά σε -η (αρχαιόκλιτα)

α) Στον ενικό τα αρχαιόκλιτα θηλυκά ουσιαστικά σε -η κλίνονται όπως όλα τα θηλυκά σε -η, με τη διαφορά ότι στη γενική σχηματίζουν δύο τύπους.

Π.χ. της τάξης και της τάξεως

β) Στον πληθυντικό παρουσιάζουν κάποιες διαφορές και ακολουθούν την αρχαία κλίση. Για αυτό ονομάζονται αρχαιόκλιτα.

Τη γενική σε –εως τη συναντάμε σε παλιά κείμενα και σε επίσημες ανακοινώσεις. Δε χρησιμοποιείται συνήθως στον καθημερινό λόγο.

• Όταν σχηματίζουν  γενική σε -εως, λέξεις με περισσότερες από δύο συλλαβές, μεταφέρουν τον τόνο στην επόμενη συλλαβή.

Π.χ. της κυβέρνησης/της κυβερνήσεως

Συντομογραφίες ονομάζονται οι συντομευμένες γραφές ορισμένων λέ­ξεων που χρησιμοποιούμε συχνά στο λόγο και οι οποίες, αντί να γράφο­νται ολόκληρες, γράφονται για συντομία κομμένες με ορισμένο τρόπο. 

Αρκτικόλεξα είναι οι συντομευμένες γραφές ορισμένων λέξεων που σχηματίζονται από τα αρχικά (αρκτικά) γράμματα φράσεων, οι οποίες συνήθως δηλώνουν ονομασίες οργανισμών, πολιτικών κομμάτων, συλλόγων, υπουργείων κτλ.

• γράφονται πάντοτε με κεφαλαία
• συνήθως βάζουμε τελεία ανάμεσά τους