Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους, το 1453, ήταν η κατάληξη της παρακμής του Βυζαντινού κόσμου. Μέσα σε δύο περίπου αιώνες ολόκληρη η ελληνική χερσόνησος κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους.
Εδώ μπορείς να δεις μια παρουσίαση για την κατάκτηση της χερσονήσου.
Οι δύο πρώτοι αιώνες της Τουρκοκρατίας ήταν οι δυσκολότεροι για τους Χριστιανούς. Οι δημογραφικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές ήταν μεγάλες. Αρκετοί κάτοικοι μετακινήθηκαν σε ορεινούς τόπους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Από τα μέσα του 16ου αιώνα, η θέση των Ελλήνων στις τουρκοκρατούμενες περιοχές σταδιακά βελτιώθηκε. Την εποχή αυτή μειώθηκαν οι στρατιωτικές συγκρούσεις στην ελληνική χερσόνησο και περιορίστηκε η φορολογία και το
παιδομάζωμα.
Το παιδομάζωμα
Το παιδομάζωμα ήταν υποχρεωτική στρατολόγηση από τις οθωμανικές αρχές νεαρών αγοριών χριστιανικών οικογενειών, με σκοπό την επάνδρωση του σώματος των Γενίτσαρων και του ανώτατου διοικητικού μηχανισμού της αυτοκρατορίας. Γενικά οι Οθωμανοί ως λαός ήταν ολιγάριθμος, οι ανάγκες τους για πολέμους με στόχο την εξάπλωση της θρησκείας του Μωάμεθ ήταν όμως πάντα μεγάλες. Μπροστά λοιπόν στην έλλειψη πολεμιστών, ο Μωάμεθ ο Β΄ επινόησε το φρικιαστικό αυτό τέχνασμα που του επέτρεπε να παρουσιάζει πάντοτε αξιόμαχα και φανατισμένα στρατεύματα. Κάθε πολύτεκνη οικογένεια χριστιανών υποχρεωνόταν να παραδίδει στον απεσταλμένο της Υψηλής Πύλης, ένα από τα αγόρια της. Σε περίπτωση άρνησης ή αντίστασης όλη η οικογένεια θα φονεύονταν και θα κρεμιόνταν έξω από το σπίτι της για παραδειγματισμό. Όσα από τα αγόρια αυτά ήταν ηλικίας από 16 έως 20 ετών στέλνονταν στην Κωνσταντινούπολη και αφού ασπάζονταν το μουσουλμανισμό, στελέχωναν το επίλεκτο στρατιωτικό σώμα των Γενίτσαρων. Οι Γενίτσαροι ήταν το καλύτερα εκπαιδευμένο, το πιο αξιόμαχο και φανατισμένο σώμα του Οθωμανικού στρατού. Από Γενίτσαρους απαρτίζονταν άλλωστε και η προσωπική φρουρά του Σουλτάνου.
Το παιδομάζωμα άρχισε να εφαρμόζεται τον 15ο αιώνα και αρχικά γίνονταν κάθε πέντε χρόνια. Αργότερα όμως άρχισε να γίνεται όλο και συχνότερα. Πολλοί γονείς, για να σώσουν τα παιδιά τους, εξισλαμίζονται, ενώ άλλοι παίρνουν τα βουνά και ζητούν καταφύγιο κοντά στους αυτόνομους Σουλιώτες ή στους Κλέφτες της περιοχής τους. Αργότερα το παιδομάζωμα θα επεκταθεί και θα περιλάβει ακόμη και μικρά παιδιά ηλικίας 6 έως 10 ετών. Αυτά στέλνονταν ως σκλάβοι στους διάφορους μπέηδες και δερβίσηδες της Ανατολίας, για να ξεχάσουν τη γλώσσα τους και την καταγωγή τους. Αργότερα επέστρεφαν στην Κωνσταντινούπολη και αφού τύγχαναν της καλύτερης δυνατής μόρφωσης και εκγύμνασης γίνονταν αξιωματικοί του στρατού ή αναλάμβαναν σημαντικές θέσεις στη διοίκηση της Αυτοκρατορίας. Ο θεσμός παρήκμασε από τις αρχές του 18ου αιώνα.
Το παιδομάζωμα ήταν υποχρεωτική στρατολόγηση από τις οθωμανικές αρχές νεαρών αγοριών χριστιανικών οικογενειών, με σκοπό την επάνδρωση του σώματος των Γενίτσαρων και του ανώτατου διοικητικού μηχανισμού της αυτοκρατορίας. Γενικά οι Οθωμανοί ως λαός ήταν ολιγάριθμος, οι ανάγκες τους για πολέμους με στόχο την εξάπλωση της θρησκείας του Μωάμεθ ήταν όμως πάντα μεγάλες. Μπροστά λοιπόν στην έλλειψη πολεμιστών, ο Μωάμεθ ο Β΄ επινόησε το φρικιαστικό αυτό τέχνασμα που του επέτρεπε να παρουσιάζει πάντοτε αξιόμαχα και φανατισμένα στρατεύματα. Κάθε πολύτεκνη οικογένεια χριστιανών υποχρεωνόταν να παραδίδει στον απεσταλμένο της Υψηλής Πύλης, ένα από τα αγόρια της. Σε περίπτωση άρνησης ή αντίστασης όλη η οικογένεια θα φονεύονταν και θα κρεμιόνταν έξω από το σπίτι της για παραδειγματισμό. Όσα από τα αγόρια αυτά ήταν ηλικίας από 16 έως 20 ετών στέλνονταν στην Κωνσταντινούπολη και αφού ασπάζονταν το μουσουλμανισμό, στελέχωναν το επίλεκτο στρατιωτικό σώμα των Γενίτσαρων. Οι Γενίτσαροι ήταν το καλύτερα εκπαιδευμένο, το πιο αξιόμαχο και φανατισμένο σώμα του Οθωμανικού στρατού. Από Γενίτσαρους απαρτίζονταν άλλωστε και η προσωπική φρουρά του Σουλτάνου.
Το παιδομάζωμα άρχισε να εφαρμόζεται τον 15ο αιώνα και αρχικά γίνονταν κάθε πέντε χρόνια. Αργότερα όμως άρχισε να γίνεται όλο και συχνότερα. Πολλοί γονείς, για να σώσουν τα παιδιά τους, εξισλαμίζονται, ενώ άλλοι παίρνουν τα βουνά και ζητούν καταφύγιο κοντά στους αυτόνομους Σουλιώτες ή στους Κλέφτες της περιοχής τους. Αργότερα το παιδομάζωμα θα επεκταθεί και θα περιλάβει ακόμη και μικρά παιδιά ηλικίας 6 έως 10 ετών. Αυτά στέλνονταν ως σκλάβοι στους διάφορους μπέηδες και δερβίσηδες της Ανατολίας, για να ξεχάσουν τη γλώσσα τους και την καταγωγή τους. Αργότερα επέστρεφαν στην Κωνσταντινούπολη και αφού τύγχαναν της καλύτερης δυνατής μόρφωσης και εκγύμνασης γίνονταν αξιωματικοί του στρατού ή αναλάμβαναν σημαντικές θέσεις στη διοίκηση της Αυτοκρατορίας. Ο θεσμός παρήκμασε από τις αρχές του 18ου αιώνα.
Αρκετά προβλήματα αντιμετώπιζαν και οι Έλληνες υπήκοοι των Βενετών. Έως τον 16ο αιώνα δεν τους επιτρεπόταν η συμμετοχή στη διοίκηση, ενώ οι Ενετοί κατείχαν τα ανώτερα θρησκευτικά αξιώματα και την περιουσία της Εκκλησίας.
Αυτοί οι περιορισμοί, σε συνδυασμό με άλλες διακρίσεις, όπως η βαριά φορολογία και η συμμετοχή σε αγγαρείες για την κατασκευή δημοσίων
έργων, προκαλούσαν συχνά διαμαρτυρίες ακόμη και εξεγέρσεις εναντίον των κατακτητών, με γνωστότερη την εξέγερση στη Ζάκυνθο το 1628, γνωστή ως «ρεμπελιό των ποπολάρων».
Διάβασε ακόμα...
Το ρεμπελιό των ποπολάρων
Τα Επτάνησα είχαν την τύχη να μην γνωρίσουν τον οθωμανικό ζυγό, ωστόσο δεν πρέπει να υποτιμούμε τα «πολιτισμένα χριστιανικά δεσμά» της Γαληνότατης Δημοκρατίας, την Ενετοκρατία, που διήρκεσε από το 1484 έως το 1797.
Είναι αλήθεια ότι η οργανωμένη διοίκηση των Ενετών και η παραχώρηση ανεξιθρησκίας στους κατοίκους έφερε ηρεμία στη νήσο της Ζακύνθου, ενώ η αυτοδιοικούμενη κοινότητα με Συμβούλιο Ευγενών, που έκανε την εκλογή των Αρχών μαζί με τον Βενετό Προβλεπτή, ωφέλησε κυρίως τις ανώτερες τάξεις του Ζακυνθινού λαού.
Οι ευγενείς, οι Nobili, είχαν αποκλειστικά εισοδήματα από ακίνητη περιουσία και ποτέ, ούτε οι ίδιοι ούτε οι πρόγονοί τους, χειρωνακτικό επάγγελμα. Οι τίτλοι τους κατοχυρώνονταν με την εγγραφή του ονόματος της οικογενείας στην Χρυσή Βίβλο, το Libro D´ Oro.
Οι αστοί ή Civili αποτελούσαν την μεσαία τάξη. Ήταν μεγαλέμποροι, χρυσοχόοι, συμβολαιογράφοι. Υιοθετούσαν τις συνήθειες της ζωής των ευγενών και πόθο τους αποτελούσε η εγγραφή τους στο Libro D´ Oro.
Στην πιο δεινή θέση βρίσκονταν οι λαϊκοί ή ποπολάροι. Χωρίς πολιτικά δικαιώματα ήταν αυτοί που στρατολογούνταν για να υπερασπίσουν το νησί από τις εχθρικές επιδρομές. Οι αφέντες τους έχουν πάνω τους δικαιώματα ζωής και θανάτου. Κάτω από αυτές τις συνθήκες οργανώνεται και πραγματοποιείται η πρώτη κοινωνική επανάσταση στο νεότερο ελληνικό χώρο (1628 – 1632). Η επανάσταση εκείνη που ονομάστηκε «το ρεμπελιό των ποπολάρων».
Αφορμή για το «ρεμπελιό των ποπολάρων» στάθηκε η πληροφορία ότι Σαρακηνοί πειρατές ετοιμάζονταν να επιτεθούν στο νησί. Οι άρχοντες αποφασίζουν να καταγράψουν τον πληθυσμό για να μπορέσουν, όπως ισχυρίζονται, να οργανώσουν την προστασία του νησιού. Οι ποπολάροι θεωρούν ότι η καταγραφή είναι τέχνασμα για περισσότερο έλεγχο του πληθυσμού, επιβολή νέων φόρων και στρατολόγησης. Έτσι ξεσπούν επεισόδια.
Τελικά η επανάσταση πνίγηκε στο αίμα από τον καινούργιο προβλεπτή που έστειλε η Βενετία.
Αυτό το ήξερες;
Η ναυμαχία της Ναυπάκτου.
Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου (ιταλ. Battaglia di Lepanto) είναι μια από τις σημαντικότερες ναυμαχίες στην παγκόσμια ιστορία. Έγινε στις 7 Οκτωβρίου του 1571 μεταξύ των ενωμένων στόλων της Ισπανίας, της Βενετίας, της Γένουας, των Ιπποτών της Μάλτας, του δουκάτου της Σαβοΐας, του δουκάτου του Ουρμπίνο, της Τοσκάνης και του Πάπα και του στόλου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μετά τη κατάληψη της Κύπρου από τον Σουλτάνο Σελήμ Β΄, τον Αύγουστο του 1570, και τις επακόλουθες από τους Τούρκους σφαγές των παραδοθέντων Ενετών αλλά και μετά τη στάση των Οθωμανών έναντι των χριστιανικών κρατών, άρχισαν τότε με την πρωτοβουλία του Πάπα Πίου του Ε΄ τα χριστιανικά κράτη και μάλιστα η Ισπανία και η Βενετία να συνάπτουν συμμαχίες κατά των Οθωμανών που απέβλεπαν κυρίως στη διάλυση του οθωμανικού στόλου και την απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών.
Η ναυμαχία αυτή έληξε με πλήρη νίκη των συμμαχικών πλοίων εκ των οποίων μόνο 15 βυθίστηκαν και σκοτώθηκαν περίπου 8.000 από τα πληρώματά τους. Οι απώλειες του οθωμανικού στόλου ήταν τεράστιες, μόλις 40 πλοία εκ των 273 διέφυγαν την καταστροφή ή την αιχμαλωσία και οι απώλειες υπολογίσθηκαν σε 30.000 νεκρούς, και 15.000 αιχμαλώτους από τους οποίους 1.500 ήταν Έλληνες που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στόλο και απελευθερώθηκαν.
Την καταστροφή του τουρκικού στόλου συμπλήρωσε νυκτερινή καταιγίδα με μεγάλη τρικυμία στη θαλάσσια περιοχή, η οποία έπληξε τα τουρκικά πλοία που είχαν διαφύγει στα ανοικτά.
Ερωτήσεις
- Ποια ήταν τα αίτια κατάκτησης της ελληνικής χερσονήσου από τους Οθωμανούς;
- Τι λέμε Τουρκοκρατία;
- Ποιες ήταν οι συνθήκες ζωής των Χριστιανών τους δύο πρώτους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας;
- Τι ήταν το παιδομάζωμα;
- Πώς κατάφεραν οι υπόδουλοι Έλληνες να μην αφομοιωθούν από τους κατακτητές;
- Ποιες περιοχές της ελληνικής χερσονήσου δεν πέρασαν ποτέ σε οθωμανική εξουσία; Ποιες ήταν οι συνθήκες ζωής των Ελλήνων σ' αυτές;
