Το Φανάρι είναι συνοικία της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ του τείχους του Κωνσταντίνου και του Θεοδοσιανού τείχους. Υπάγεται στην περιφέρεια του Φατίχ. Βρίσκεται γύρω από τον πέμπτο λόφο της Κωνσταντινούπολης, που φέρει το ίδιο όνομα, και βρέχεται από τον Κεράτιο κόλπο. Από το 1601 εδρεύει εκεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γύρω του αναπτύχθηκε έκτοτε μια ελληνική συνοικία, όπου εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι από τους Έλληνες άρχοντες, οι οποίοι έλαβαν την προσωνυμία Φαναριώτες. Αυτοί κατάφεραν να συνδεθούν με την οθωμανική κυβέρνηση και να καταλάβουν αξιώματα στο διοικητικό μηχανισμό προσφέροντας υπηρεσίες στους σουλτάνους. Μεσολαβούσαν όμως και στην Υψηλή Πύλη για να ικανοποιήσουν αιτήματα των συμπατριωτών τους.
Οι φόροι που επιβλήθηκαν στους υπόδουλους χριστιανούς ήταν και τακτικοί, αλλά και έκτακτοι. Οι τακτικοί ήταν:
- Κεφαλικός φόρος (Χαράτσι)
Πρόκειται για ατιμωτικό φόρο, ο οποίος επιβλήθηκε από τους πρώτους χρόνους του Ισλαμισμού. Ήταν η αποζημίωση για την παραχώρηση του δικαιώματος να ζει κανείς(!) και να λατρεύει τον θεό του. Κάθε χριστιανός από το δωδέκατο έτος της ηλικίας του και μέχρι τον θάνατό του όφειλε να εξαγοράζει κάθε χρόνο την άδεια αυτή. Πλήρωνε τον φόρο και παραλάμβανε από τον εισπράκτορα την προσωπική του απόδειξη, η οποία λεγόταν χαράτσι. Η απόδειξη ήταν χάρτινη και είχε κάθε χρόνο διαφορετικό χρώμα, έφερε δε το εξής κείμενο:
"ο φέρων το παρόν έχει την άδειαν να φέρη επί εν έτος την κεφαλήν επί των ώμων του"
- Φόρος εστίας
για τις κατοικίες τους
- Φόρος για τη χρήση της γης (΄Εγγειος)
- Δεκάτη
Πρόκειται για φόρο επί της γεωργικής παραγωγής. Αντιστοιχούσε στο 10% της συνολικής ετήσιας (ακαθάριστης) γεωργικής παραγωγής ενός τόπου.
- Φόρος αίματος (Το παιδομάζωμα)
Εκτός από τη δεκάτη σε είδος, κάθε πέντε και αργότερα κάθε τέσσερα χρόνια, οι υπόδουλοι Έλληνες απέδιδαν την «ανθρώπινη δεκάτη» ή αλλιώς «δεκάτη του αίματος», το φοβερό παιδομάζωμα, που στερούσε από το σκλαβωμένο γένος τους ανθούς του, αφού στρατολογούνταν για το σώμα των γενιτσάρων οι «από 15 έως 20 ετών καλλίμορφοι, αρτιμελείς και προς πόλεμον κατάλληλοι νέοι των απίστων», όπως διέτασσε το 1601 ο σουλτάνος τον μπεηλέρμπεη (διοικητή) της Ρούμελης.
 |
| Βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας |
Εξισλαμισμοί
Συχνά οι χριστιανοί υποχρεώνονταν να ασπαστούν τη μουσουλμανική θρησκεία.Όσοι δε δέχονταν θανατώνονταν. Οι νεομάρτυρες αυτοί τιμώνται απ'την εκκλησία μας ως άγιοι. Άλλοι έκαναν ότι έγιναν μωαμεθανοί ,κρυφά όμως παρέμειναν χριστιανοί (Κρυπτοχριστιανοί).
Στους εξισλαμισμούς αντιστάθηκαν και οδηγήθηκαν στο μαρτύριο απλοί άνθρωποι του λαού είτε γιατί αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν είτε γιατί μετά τον βίαιο εξισλαμισμό τους δεν δίστασαν να ομολογήσουν, να διακηρύξουν την πίστη τους στον Χριστό και να απαγχονιστούν ή αποκεφαλιστούν μετά από φρικτά βασανιστήρια. Άλλους τους κάρφωναν, τους τύφλωναν, τους έκοβαν τα αφτιά, τη μύτη, τους προκαλούσαν κακώσεις σε όλο το σώμα και τους οδηγούσαν σταδιακά στο θάνατο, χωρίς να κάμψουν το φρόνημα τους. Δεν έλειψαν όμως κι εκείνοι που ασπάσθηκαν τον μουσουλμανισμό για να προστατέψουν τις ιδιοκτησίες και άλλα συμφέροντα τους. Αυτοί ως επί το πλείστον προέρχονταν από τη βυζαντινή αριστοκρατία.
Ερωτήσεις
1.Τι γνωρίζετε για τους Φαναριώτες;
2. Ποιοι περιορισμοί δυσκόλευαν την καθημερινή ζωή των υποδούλων;
3. Ποιοι φόροι επιβλήθηκαν στους χριστιανούς;
4. Πού γίνονταν οι σημαντικότερες διακρίσεις εις βάρος των χριστιανών;
5. Ποια ήταν τα πιο σκληρά μέτρα που αντιμετώπισαν οι υπόδουλοι Έλληνες;
