Οξέα - Βάσεις - Άλατα.

Τι σκεφτόμαστε, όταν ακούμε Χημεία ή χημικά προϊόντα;

Παρακολουθήστε κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ το βίντεο: "Μια μέρα χωρίς Χημεία". 

Τι είναι οι χημικές ενώσεις;
Χημικές ενώσεις είναι οι καθαρές ουσίες από τις οποίες τα μόρια αποτελούνται από δύο ή περισσότερα ανόμοια άτομα σε αντίθεση με τα χημικά στοιχεία των οποίων τα μόρια αποτελούνται από όμοια άτομα. 
Οι χημικές ενώσεις ταξινομούνται σε ομάδες με βάση τις ιδιότητες και τη σύστασή τους.
                                 

Τα οξέα, οι βάσεις και τα άλατα είναι τρεις σημαντικές κατηγορίες χημικών ουσιών που χρησιμοποιούμε συχνά στην καθημερινή μας ζωή. 

Τι είναι τα οξέα;
Τα οξέα έχουν ένα σύνολο κοινών ιδιοτήτων που ονομάζονται όξινος χαρακτήρας, όπως η ξινή γεύση (στο ξίδι και στο λεμόνι), και το χρώμα που αποκτούν οι δείκτες, όταν έρχονται σε επαφή με αυτά.
  
Πού βρίσκονται τα οξέα;

• Το λεμόνι και το ξίδι περιέχουν οξέα, στα οποία οφείλεται η ξινή τους γεύση. 
• Οξέα περιέχουν επίσης τα περισσότερα φρούτα, συγκεκριμένα το κιτρικό οξύ.
• Στο κρασί περιέχεται ένα άλλο οξύ, το τρυγικό οξύ.
• Στο ξίδι περιέχεται το οξικό οξύ.
• Αλλά και οι μπαταρίες των αυτοκινήτων περιέχουν οξύ, το θειικό οξύ.
• Οξύ περιέχεται επίσης και στο ανθρώπινο σώμα. Στο στομάχι υπάρχει ένα οξύ που διασπά τις τροφές και λέγεται υδροχλωρικό οξύ.
• Οξύ περιέχεται και σε δηλητήρια που εκκρίνουν έντομα, όπως η μέλισσα, για να προφυλαχθούν από τους εχθρούς τους.
• Οξύ υπάρχει και στο λεπτό τρίχωμα που βρίσκεται στα φύλλα της τσουκνίδας και είναι αυτό που προκαλεί πόνο και τσούξιμο, όταν τα αγγίξουμε.

Τι είναι οι βάσεις;

Οι βάσεις έχουν ένα σύνολο κοινών ιδιοτήτων που ονομάζονται βασικός χαρακτήρας. Οι βάσεις έχουν χαρακτηριστική γεύση, αλλάζουν το χρώμα των δεικτών, και αντιδρούν με τα οξέα.

Πού βρίσκονται οι βάσεις;

• Η μαγειρική σόδα, η οδοντόπαστα, όπως και τα περισσότερα καθαριστικά που διαλύουν τα λίπη, περιέχουν βάσεις. 
• Βάση είναι και η αμμωνία, ουσία που χρησιμοποιούμε στα τραύματα και στα τσιμπήματα της μέλισσας.
• Βάσεις συναντούμε στα απορρυπαντικά, στο σαπούνι. 
• Η πιο γνωστή βάση είναι η σόδα χρησιμοποιούνται για την ανακούφισή μας από στομαχικές διαταραχές, πάντα όμως έπειτα από συμβουλή του γιατρού.
• Βάσεις χρησιμοποιούμε επίσης στην παρασκευή λιπασμάτων και γενικότερα ως πρώτες ύλες στη βιομηχανία.

Κάνετε ΚΛΙΚ ΕΔΩ και παίξτε το παιχνίδι με τις μέλισσες και τις σφήκες.

Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν ένα υγρό είναι οξύ ή βάση;
Για να γίνει αυτό πρέπει να προσθέσουμε σε αυτό το υγρό μερικές σταγόνες μιας ουσίας που λέγεται δείκτης. 
Δείκτες είναι χημικές ουσίες με τις οποίες μπορούμε να ανιχνεύσουμε την παρουσία άλλων ουσιών, αφού αν έλθουν σε επαφή οι δύο ουσίες αλλάζει το χρώμα της ουσίας που έρχεται σε επαφή με το δείκτη.

Γενικά με τα οξέα ο δείκτης γίνεται πιο ανοιχτός (κυρίως κόκκινος, ξανθός), ενώ με τις βάσεις πιο σκούρος (μπλε, μοβ).

Τι συμβαίνει, όταν αναμειχθούν οξύ με βάση;

Όταν αναμειγνύεται ένα οξύ με μία βάση, προκαλείται χημική αντίδραση, που ονομάζεται εξουδετέρωση.
Κατά την εξουδετέρωση δημιουργούνται νέες χημικές ουσίες, τα άλατα.

Την αντίδραση της εξουδετέρωσης τη γράφουμε ως εξής:

Οξύ + βάση → άλας + νερό

Τα άλατα δε μεταβάλλουν το χρώμα των δεικτών και συνήθως διαλύονται εύκολα στο νερό. 

• Όταν το νερό περιέχει πολλά άλατα, θεωρείται σκληρό και δεν είναι πόσιμο, αλλά ούτε και για οικιακή χρήση.
• Μεγάλη ποσότητα αλάτων, κυρίως όμως μαγειρικού άλατος, βρίσκεται διαλυμένη στο θαλασσινό νερό.
• Το μαγειρικό αλάτι, γνωστό και ως χλωριούχο νάτριο, είναι λευκό, κρυσταλλικό, στερεό σώμα. Είναι απαραίτητο στον οργανισμό για τη διατήρηση της ισορροπίας του νερού , για την πέψη και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος.

Κάνετε ΚΛΙΚ ΕΔΩ και ΕΔΩ και παίξτε τα παιχνίδια και ξεχωρίστε τα οξέα τις βάσεις και τα άλατα.

Πού βρίσκουν εφαρμογή στην καθημερινή ζωή τα οξέα, οι βάσεις και τα άλατα;

Στην καθημερινή μας ζωή χρησιμοποιούμε συχνά καθαριστικά και απορρυπαντικά, που περιέχουν οξέα και βάσεις. Τα προϊόντα αυτά μας βοηθούν να καθαρίζουμε το σπίτι και τα ρούχα μας. Ανάλογα με τη χρήση επιλέγουμε το κατάλληλο καθαριστικό ή απορρυπαντικό. Μία βασική ιδιότητα των οξέων είναι η διάλυση των αλάτων.

Πολλά από τα καθαριστικά που χρησιμοποιούμε στο σπίτι, όπως αυτά που διαλύουν τα άλατα στο μπάνιο, το καθαριστικό για το σίδερο και το καθαριστικό για την καφετιέρα περιέχουν οξέα. Οι βάσεις πάλι διαλύουν τα λίπη. Τα περισσότερα απορρυπαντικά για τα πιάτα και τα ρούχα, όπως και τα καθαριστικά για το φούρνο περιέχουν βάσεις.

Η απρόσεκτη χρήση καθαριστικών και απορρυπαντικών είναι επικίνδυνη. Γι' αυτό πρέπει να διαβάζουμε προσεχτικά και να ακολουθούμε με συνέπεια τις οδηγίες χρήσης.

Η όξινη βροχή

Τα μνημεία είναι σύμβολα της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Η χώρα μας είναι γεμάτη σημαντικά μνημεία. Τα περισσότερα από αυτά είναι κατασκευασμένα από μάρμαρο. Κίνδυνο για τα μνημεία αυτά αποτελεί η ατμοσφαιρική ρύπανση. Το νερό της βροχής στις περιοχές που υπάρχει έντονο το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, περιέχει οξέα, γι' αυτό και η βροχή ονομάζεται όξινη. Τα οξέα προκαλούν φθορά στα μάρμαρα. Στην Αττική, για παράδειγμα, υπάρχει κίνδυνος φθοράς των μνημείων από την όξινη βροχή.

ΕΞΑΣΚΗΣΗ

Κάνετε ΚΛΙΚ ΕΔΩ και λύστε το σταυρόλεξο.